Uluslararası Akreditasyon Kuruluşları ve Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları (MRA / MLA) – Türkiye Perspektifi
Günümüzde akreditasyon, yalnızca ulusal düzeyde güvenilirlik sağlamakla sınırlı değildir. Uluslararası pazarlarda faaliyet göstermek isteyen kuruluşlar için akreditasyonun küresel geçerliliğe sahip olması kritik öneme sahiptir. Bu uluslararası geçerliliğin temelini ise Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları (MRA / MLA) oluşturur.
Bu makalede; uluslararası akreditasyon sisteminin yapısını, MRA ve MLA mekanizmalarını ve Türkiye’nin bu sistem içindeki konumunu, akreditasyon danışmanlık perspektifiyle ele alıyoruz.
Uluslararası Akreditasyon Sistemi Nasıl Çalışır?
Dünya genelinde akreditasyon sistemi iki temel yapı üzerinden işler:
- Ülkelerin ulusal akreditasyon kurumları
- Bu kurumları bir araya getiren uluslararası akreditasyon birlikleri
Bu yapı sayesinde:
- Her ülke için ayrı denetim yapılmasına gerek kalmaz
- Akreditasyon sonuçları karşılıklı olarak tanınır
Bu sistem, küresel ticaretin, teknik güvenin ve regülasyon uyumunun temel taşlarından biridir.
MRA ve MLA Nedir? Aralarındaki Farklar
MRA (Mutual Recognition Arrangement)
Karşılıklı Tanıma Anlaşması anlamına gelir. Genellikle:
- Test laboratuvarları
- Kalibrasyon laboratuvarları
- Muayene kuruluşları
MLA (Multilateral Recognition Arrangement)
Çok Taraflı Tanıma Anlaşmasıdır ve daha çok:
- Ürün belgelendirme
- Sistem belgelendirme
- Personel belgelendirme
Ortak Amaç
Bir ülkede akredite edilen bir kuruluşun çıktılarının, diğer ülkelerde de eşdeğer ve geçerli kabul edilmesi. Bu da akreditasyonun uluslararası değerini ortaya koyar.
Başlıca Uluslararası Akreditasyon Birlikleri
ILAC – International Laboratory Accreditation Cooperation
ILAC; test, kalibrasyon ve muayene kuruluşlarını kapsar.
Kapsam:
- ISO/IEC 17025 – Test ve Kalibrasyon Laboratuvarları
- ISO/IEC 17020 – Muayene Kuruluşları
ILAC MRA sayesinde, bir ülkede düzenlenen test raporu başka bir ülkede yeniden teste gerek kalmadan kabul edilebilir.
IAF – International Accreditation Forum
IAF, belgelendirme kuruluşlarını kapsar.
Kapsam:
- ISO 9001 (Kalite Yönetim Sistemi)
- ISO 14001 (Çevre Yönetim Sistemi)
- ISO/IEC 17065 (Ürün Belgelendirme)
IAF MLA, belgelendirme sertifikalarının küresel geçerliliğini sağlar.
EA – European co-operation for Accreditation
EA, Avrupa bölgesindeki ulusal akreditasyon kurumlarını kapsar ve:
- ILAC
- IAF
ile tam entegre şekilde çalışır. Türkiye açısından EA üyeliği kritik öneme sahiptir.
Türkiye Perspektifi: TÜRKAK’ın Uluslararası Rolü
Türkiye’nin ulusal akreditasyon kurumu TÜRKAK (Türk Akreditasyon Kurumu)’dur.
- TÜRKAK, EA üyesidir
- TÜRKAK, ILAC MRA imzacısıdır
- TÜRKAK, IAF MLA imzacısıdır
Bu sayede TÜRKAK tarafından akredite edilen kuruluşların:
- Test raporları
- Muayene sonuçları
- Belgelendirme sertifikaları
uluslararası alanda tanınır ve kabul edilir.
MRA / MLA Kapsamı Neden Doğru Yönetilmelidir?
Her akreditasyon:
- Otomatik olarak her ülkede geçerli değildir
- Belirli bir kapsamla sınırlıdır
- Standart türüne ve faaliyet alanına bağlıdır
Yanlış kapsamla alınan bir akreditasyon:
- Uluslararası projelerde geçersiz sayılabilir
- İhale ve sözleşmelerde ciddi sorunlar yaratabilir
Bu nedenle amaç sadece akredite olmak değil, doğru kapsamla ve doğru hedef pazara yönelik akredite olmaktır.
Akreditasyon Danışmanlık Hizmetlerinin Uluslararası Önemi
Uluslararası geçerlilik hedefleyen kuruluşlar için profesyonel akreditasyon danışmanlığı kritik rol oynar.
Danışmanlık sürecinde:
- Hedef pazar analizi yapılır
- Gerekli MRA / MLA kapsamları belirlenir
- Uygun standartlar seçilir
- Akreditasyon kapsamı stratejik olarak yapılandırılır
Bu yaklaşım, akreditasyonun ticari ve operasyonel değerini maksimize eder.
Sertifike’nin Akreditasyon Danışmanlık Yaklaşımı
Sertifike olarak akreditasyonu:
- Sadece mevzuat uyumu değil
- Uluslararası kabul ve pazara erişim aracı
olarak ele alıyoruz.
Hizmetlerimiz kapsamında:
- TÜRKAK, EA, ILAC ve IAF yapılarının analizi
- Uluslararası geçerliliği hedefleyen akreditasyon stratejisi
- ISO/IEC 17000 seri standartlara uygunluk çalışmaları
- Denetimlere hazırlık ve sürdürülebilir akreditasyon yönetimi
Sonuç: MRA ve MLA, Akreditasyonun Küresel Anahtarıdır
MRA ve MLA sistemleri, akreditasyonun uluslararası geçerliliğini sağlayan temel mekanizmalardır. Türkiye’de TÜRKAK aracılığıyla bu sistemlere dahil olmak büyük bir avantajdır; ancak bu avantajın doğru kullanılabilmesi uzman bir akreditasyon danışmanlık yaklaşımı gerektirir.
Sertifike olarak, uluslararası tanınırlık hedefleyen kuruluşlar için bu süreci uçtan uca yönetiyoruz.
